Και όμως και το φουσκωτό ανατρέπεται. Ναυαγοί επάνω σε μια αναποδογυρισμένη γάστρα.

Ο άπειρος κυβερνήτης, μπορεί να δημιουργεί προβλήματα ιδιαίτερα στα λιμάνια σε άλλα σκάφη, αλλά συνήθως δεν κινδυνεύει γιατί φοβάται. Ο κίνδυνος συνήθως υπάρχει όταν «νομίζει ότι έγινε καπετάνιος». Θεωρώ ότι κανένας μας δεν γεννήθηκε μαθημένος και καλό είναι να μαθαίνουμε από τα λάθη άλλων, γι αυτό και περιγράφω μέσα από τα άρθρα μου περιστατικά που μπορεί να συμβούν στον καθένα μας. Φυσικά από μόνη της η αναφορά δεν λέει τίποτα αν δεν καταγραφούν οι αντιδράσεις, αλλά και οι σωστές ενέργειες αντιμετώπισης. Είχα πληροφορηθεί για μια περιπέτεια που είχε με το φουσκωτό του ο επιχειρηματίας Πέτρος και μια Τετάρτη βράδυ τον συναντώ πίσω από το Χίλτον για μια σύντομη συζήτηση. Μια συνομιλία που κράτησε πάνω από μιάμιση ώρα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και πολλά μηνύματα από τον 33χρονο φίλο μας.

Από μικρός ο Πέτρος ήταν «ερωτευμένος» όπως μου είπε χαρακτηριστικά με τη θάλασσα και έπεισε τον πατέρα του, παρόλο που δεν του άρεσε η θάλασσα να αγοράσουν ένα μικρό φουσκωτό 4,30 με το οποίο γυρνούσαν γύρω από τη Στυλίδα που είχαν το εξοχικό τους. Περίμενε πως και πώς να ενηλικιωθεί και να βγάλει δίπλωμα για να μπορεί να κυβερνάει μόνος του το φουσκωτό. Από costa – costa που μέχρι τότε πήγαινε άρχισε να ανοίγεται και να φθάνει μέχρι τις Σποράδες. Παρέα άλλα φουσκωτά δεν είχε και το θεωρούσε κατόρθωμα ένα τέτοιο ταξίδι. Βέβαια η πρόκληση του Αιγαίου ήταν μια επιθυμία του που άρχισε να την υλοποιεί όταν αγόρασε ένα άλλο μεγαλύτερο φουσκωτό 6,90 μέτρα. Άρχισε σιγά - σιγά να απλώνει τα φτερά του στις Κυκλάδες ξεκινώντας από τα κοντινότερα και συνεχίζοντας στα μακρύτερα νησιά συνήθως με καλοκαιρία. Παράλληλα για να μάθει περισσότερα γύρω από την τέχνη της θάλασσας, παρακολούθησε μαθήματα ιστιοπλοΐας. «Σεβόταν τη θάλασσα αλλά δεν τη φοβόταν μέχρι που έχασε τον σεβασμό και την πάτησε», όπως μου είπε χαρακτηριστικά.

Δυο χρόνια πριν το περιστατικό, επιστέφει από Πάρο με ένα 7άρι και «νομίζει ότι έγινε δυνατός καπετάνιος», οπότε δυο χρόνια μετά, ξεκινά από τον Μαραθώνα με δυο φίλους του, full καύσιμα και εξοπλισμό για καλοκαιρινές διακοπές με πρώτο σταθμό τη Τζιά. Οι προβλέψεις έδιναν 8άρια και τροποποιούν τον προορισμό τους για Κάρυστο που ήταν απέναντι. Καθαρός βοριάς με μεγάλο κυματισμό αλλά τον είχαν δευτερόπρυμνα και μέσα στον Ευβοϊκό ταξιδευόταν σχετικά καλά. Αρκετά χρόνια πλέον στη θάλασσα ήξερε να διαβάζει τα κύματα, και με παρότρυνση και των άλλων δύο που του έλεγαν «το βγάζεις καπετάνιε», μιας και είχαν πρύμα τον καιρό, αποφασίζει να αλλάξει ρότα και να πάνε για Τζιά. Όπως μου είπε «ήταν λάθος η απόφασή μου, γιατί δεν έπρεπε να βασιστώ στους άλλους δύο, αλλά στον εαυτό μου γιατί εγώ ήμουν ο καπετάνιος». Όσο βρισκόταν μέσα στον Ευβοϊκό, τα κύματα είχαν συγκεκριμένη κατεύθυνση, μόλις όμως βγήκε ανοιχτά και άρχισαν τα κύματα του νότιου Ευβοϊκού να συναντιούνται με τα κύματα από το Κάβο Ντόρο, τα πράγματα άλλαξαν. Διαφορετική κατεύθυνση και ύψος κύματος τα πρώτα, διαφορετική τα δεύτερα. Ήταν πλέον στο πέρασμα Μακρονήσου – Τζιάς και καβάλαγαν τα κύμα του Κάβο Ντόρο, σκαρφάλωναν στην κορυφή, έστριβαν δεξιά για να περιμένουν την κορυφή από το κύμα του Ευβοϊκού και κατέβαιναν στην κοιλάδα μέχρι να συναντήσουν το επόμενο του Κάβο Ντόρο. Κύματα ύψους τουλάχιστον 4-6 μέτρων, από κορυφή έως χαράδρα, που δεν είχαν μέχρι εκείνη τη στιγμή συναντήσει. Εύστροφος και με σχετική εμπειρία δεν του ξέφευγαν τα κύματα, αλλά ο καιρός συνεχώς αγρίευε καθώς και το ύψος των κυμάτων. Ανεβαίνοντας από την κοιλάδα παρόλο που το φουσκωτό του ήταν 7 μέτρα δεν έφτανε την κορυφή. Δεν κοιτούσε πλέον τον προορισμό αλλά πως θα ταξίδευε το φουσκωτό του με μεγαλύτερη ασφάλεια, έχοντας τον καιρό δευτερόπρυμνα.

Αρχίζει η περιπέτεια

Η κονσόλα στο μέσον και οι δύο φίλοι του αριστερά και δεξιά της κονσόλας να κρατιούνται γερά. Ταξίδευαν έτσι για αρκετή ώρα μέχρι που κάποια στιγμή ο συγχρονισμός δεν έπιασε και ενώ βρισκόταν στην κορυφή του μεγάλου κύματος και κατεβαίνει τη χαράδρα, έρχεται το κύμα του Ευβοϊκού και ανασηκώνοντας την πρύμη, καρφώνει την πλώρη. Ακολουθεί το μεγαλύτερο κύμα του Κάβο Ντόρο, που ανασηκώνει πλέον πιο πολύ την πρύμη και αναποδογυρίζει το φουσκωτό προς τη δεξιά μπάντα, χωρίς να το καταλάβουν.

Πέφτουν στη θάλασσα χωρίς να φοράνε σωσίβια, οι δύο που βρίσκονταν από τη δεξιά πλευρά πλακώνονται από το φουσκωτό και ο αριστερός εκσφενδονίζεται γύρω στα 5-10 μέτρα. Ο Πέτρος, πέφτοντας με το κεφάλι προς τα κάτω, σηκώνει τα χέρια για να δει τι πιάνει και διαπιστώνει ότι πιάνει τα καθίσματα του καναπέ. Χωρίς να χάσουν την ψυχραιμία τους παρόλο το ξάφνιασμα οι δύο, δίνουν βουτιά για να βρεθούν έξω από το αναποδογυρισμένο σκάφος. Πρώτο μέλημα ήταν να ελέγξουν μήπως κάποιος έχει χτυπήσει και ευτυχώς δεν υπήρχε κανένα τέτοιο πρόβλημα. Η μηχανή έχει σβήσει από το quick stop που φόραγε στο πόδι του. Το πρώτο ξάφνιασμα φεύγει και προσπαθούν να δουν τι μπορεί να κάνουν. Βρίσκονταν γύρω στα 3-4 μίλια από τις ακτές της Τζιάς και νότια από τη μπούκα του λιμανιού. Σχοινιά και άγκυρα και όσα πράγματα ήταν στην κουβέρτα και δεν ήταν δεμένα έχουν πέσει στη θάλασσα. Το φουσκωτό λόγω των μπαλονιών, αλλά και των στεγανών που έχει στη γάστρα πλέει κανονικά στην επιφάνεια της θάλασσας.

Συνειδητοποιούν ότι η σωτηρία τους εξαρτάται από τα πράγματα που θα μπορέσουν να βγάλουν από το φουσκωτό. Ρίχνουν βουτιές και παίρνουν από το μικρό ταμπούκι που βρισκόταν μπροστά από την κονσόλα, δεύτερα σχοινιά, σωσίβια, βεγγαλικά, φαρμακείο, κουπιά και μπουκάλια με νερά καθώς και τις κουλούρες που είχαν δεμένες στα πλάγια του roll bar. Φορούσαν το επάνω μέρος της νιτσεράδας και δυσκολεύονταν να κολυμπήσουν. Φοράνε αμέσως τα σωσίβια και δένουν το σχοινί πλώρα από το γάντζο και πρύμα από το πόδι της μηχανής και το περιστρέφουν αρκετές φορές για να δημιουργήσουν σημεία στήριξης. Επάνω στο σχοινί δένουν τα μπουκάλια με το νερό, extra σωσίβια, κουπιά, φαρμακείο και βεγγαλικά. Η πλευστή σχεδία ήταν αδύνατον να ανασυρθεί κάτω από πράγματα στον πρυμνιό καναπέ, γιατί το μεγάλο καπάκι του καναπέ δεν άνοιγε με τίποτα. Το VHF εκτός λειτουργίας με την κεραία του μέσα στο νερό και τα κινητά τους μέσα στις τσέπες, χωρίς αδιάβροχες θήκες άχρηστα. Δυνατότητα επικοινωνίας για να ζητήσουν βοήθεια καμία. Μόνη ελπίδα τα βεγγαλικά και ευτυχώς είχαν και πολλά ληγμένα. Όπως μου είπε ο Πέτρος είχαν πει σε κάποιον φίλο τους ότι φεύγουν για Κάρυστο, αλλά επειδή δεν επικοινωνεί συχνά όταν φθάνει ή αλλάζει πολλές φορές ρότα ίσως να μην ενδιαφερόταν κανένας να τους ψάξει. Ανεβαίνουν και οι τρεις επάνω στη γάστρα και κρατιούνται από τα σχοινιά. Σκέφτονται μήπως κάνουν καμιά προσπάθεια να γυρίσουν (επαναφέρουν) το φουσκωτό, τραβώντας σχοινί και εκμεταλλευόμενοι το κύμα αλλά απέρριψαν τη σκέψη γιατί φοβήθηκαν μήπως τους χτυπήσει, άλλωστε το φουσκωτό επέπλεε και ήταν ασφαλείς επάνω στη γάστρα. Ήλπιζαν ότι ο καιρός θα τους βγάλει κοντά στη Τζιά αλλά η βυθισμένη κονσόλα και τα ρεύματα λειτουργούσαν αντίστροφα και το σκάφος παρέμενε σχεδόν ακίνητο. Ούτε και η προσπάθειά τους να οδηγήσουν το φουσκωτό με τα κουπιά απέδιδε κάτι, τα κρατούσαν μόνο για την περίπτωση που θα πλησίαζαν σε ακτή ή αν εμφανιζόταν κανένα σκυλόψαρο.

Κάποιος έριξε την ιδέα να εγκαταλείψουν το σκάφος και να κολυμπήσουν ως την ακτή, αλλά η σκέψη αμέσως απορρίφτηκε γιατί ποτέ δεν εγκαταλείπεις στη θάλασσα κάτι που επιπλέει για να κολυμπήσεις. Ξαπλώνουν πλέον επάνω στη γάστρα και κρατιούνται από τα μοναδικά πιασίματα που ήταν τα σχοινιά. Τα κύματα έρχονταν από τα πλάγια και σκέφτηκαν να ρίξουν μια πλωτή άγκυρα που βρισκόταν στο εύκολο ταμπούκι. Διαπίστωσαν όμως ότι όταν είναι αναποδογυρισμένο το σκάφος, η πλωτή άγκυρα λειτουργεί αρνητικά και καρφώνει πάρα πολύ την πλώρη στο κύμα οπότε την έλυσαν. Μόνη τους ελπίδα πλέον να τους δει κάποιο διερχόμενο πλοίο που λόγω της κακοκαιρίας παρόλο που είναι πέρασμα δεν περνούσαν πλοία κοντά στην ακτή. Κάποια στιγμή είδαν να περνά ανοιχτά ένα πλοίο και αποφασίζουν να δοκιμάσουν αν θα λειτουργήσουν τα βρεγμένα βεγγαλικά. Ανάβουν ένα καπνογόνο, δυστυχώς όμως η δύναμη του αέρα έφερε τον καπνό παράλληλα με τη θάλασσα και δεν φαινόταν. Το ίδιο συνέβαινε και με το βεγγαλικό. Κάθισαν πλέον ξάπλα και περίμεναν. Η πολύ καλή τους φυσική κατάσταση, η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας και του νερού, ο ήλιος που έκαιγε, η νιτσεράδα που φόραγαν αλλά και το σωσίβιό τους, διατηρούσαν τη θερμοκρασία του σώματος σε ικανοποιητικά επίπεδα. Οι κουβέντες μεταξύ τους λιγοστές και μόνο ερωτήσεις του τύπου «είσαι καλά;», χωρίς γκρίνιες, πανικό και επίρριψη ευθυνών.

Από τις 2 το μεσημέρι που ναυάγησαν, είχαν περάσει πλέον 4-5 ώρες ταλαιπωρίας κάτω από τον δυνατό ήλιο και άρχισαν να εξαντλούνται και να κρυώνουν. Δένονται πιο πολύ επάνω στο φουσκωτό και κοιμούνται με βάρδιες. Όταν ρώτησα τον Πέτρο τι σκεφτόταν εκείνη τη στιγμή μου απάντησε «αισθανόμουν ότι ζω ένα όνειρο και κάποια στιγμή θα ξυπνήσω και όλα θα είναι μια χαρά, δεν μπορούσα να διανοηθώ ότι έγιναν όλα αυτά, γιατί το να χαλάσει η μηχανή μπορεί να το σκεφτείς, αλλά να ανατραπεί το φουσκωτό ούτε περνά ποτέ από το μυαλό σου». Σημαντικό στην ψυχολογία τους ήταν ότι όλοι ήταν ψύχραιμοι και δεν υπήρχαν γυναίκες που μπορούσαν να χάσουν την ψυχραιμία και να πανικοβληθούν. Άλλωστε ήταν γαντζωμένοι καλά από τα σχοινιά επάνω στη γάστρα. Ήταν βάρδια ο Πέτρος, ο ήλιος άρχιζε να χάνεται στον ορίζοντα και κάποια στιγμή του φεύγει το κουπί και πέφτει στη θάλασσα να το πιάσει. Ανεβαίνοντας αρχίζει να κρυώνει και τον πιάνουν τα κλάματα, σκέφτεται ότι όλα τελειώνουν, παρόλα αυτά το αίσθημα επιβίωσης υπερισχύει. Έχει πλέον νυχτώσει για καλά και οι ελπίδες τους αρχίζουν να εξανεμίζονται, η ζωή περνά μπροστά στα μάτια τους σαν κινηματογραφική ταινία.

Η 8ωρη πλέον καταπόνηση ήταν οδυνηρή και άρχιζαν να μειώνονται οι αντοχές τους παρόλο που ήταν νεαροί και είχαν πολύ καλή φόρμα. Κάποια στιγμή κατά τις 10 το βράδυ βλέπει μακριά τον περίβλεπτο από κατάρτι ιστιοφόρου. Τσιμπιέται για διαπιστώσει αν είναι παραίσθηση και ξυπνά αμέσως και τους άλλους δυο. Δεν πετάνε αμέσως φωτοβολίδες γιατί δεν είναι σίγουροι αν θα τους δουν και δεν ήθελαν να εξαντλήσουν τα αποθέματά τους. Αρχίζουν να σφυρίζουν με τις σφυρίχτρες που είχαν τα σωσίβια και παράλληλα τον πιο ψηλό της παρέας τον κρατάνε όρθιο επάνω στην γάστρα και δένουν επάνω στο κουπί ένα εφεδρικό σωσίβιο που το σηκώνουν ψηλά μήπως και τους δουν από το ιστιοφόρο. Όταν πλησίασε αρκετά αποφάσισαν να ανάψουν βεγγαλικά. Στο ιστιοφόρο επέβαιναν δυο οικογένειες Γερμανών με τα παιδιά τους που όταν τους είδαν φοβήθηκαν γιατί δεν γνώριζαν αν είναι λαθρομετανάστες και φοβόντουσαν για την ασφάλειά τους. Θα έπρεπε βέβαια αμέσως μέσω του ΟΛΥΜΠΙΑ ΡΑΔΙΟ να το αναφέρουν το περιστατικό στον Θάλαμο Επιχειρήσεων του ΥΕΝ. Δεν τους ανεβάζουν στο ιστιοφόρο, αλλά πετάνε ένα μακρύ σχοινί για να τους ρυμουλκήσουν μέχρι την ακτή.

Λόγω αντιστάσεων του αναποδογυρισμένου φουσκωτού αλλά και λόγω καιρού δεν μπορούσαν να ρυμουλκήσουν το φουσκωτό. Διαπιστώνοντας την κατάστασή τους οι Γερμανοί, αποφάσισαν να τους ανεβάσουν στο ιστιοφόρο. Σβήνουν τη μηχανή τους και χωρίς πλέον πανιά το ιστιοφόρο ανεβοκατέβαινε στα κύματα διπλωμένο στον καιρό. Δίνοντας όσες δυνάμεις είχαν απομείνει, κολύμπησαν και έφτασαν μέχρι την πρύμνη για να ανέβουν στο ιστιοφόρο με πολύ μεγάλη δυσκολία αλλά και κίνδυνο να χτυπήσουν λόγω του μεγάλου κυματισμού και τις εξάντλησης. Μετά τις πρώτες βοήθειες που τους προσέφεραν, συνέχισαν την μάταιη προσπάθεια ρυμούλκησης η οποία έληξε λίγο μετά όταν κόπηκε το σχοινί. Μέσω τηλεφώνου επικοινωνεί με τον πατέρα του για να τον ενημερώσει για την κατάστασή τους και το ιστιοφόρο τους βγάζει στο λιμάνι στη Τζιά. Το λιμεναρχείο από την ώρα που δεν υπήρχαν άνθρωποι στη θάλασσα, δεν ενδιαφέρθηκε για την ανεύρεση του φουσκωτού που έπλεε ακυβέρνητο. Δεν γνωρίζει αν ειδοποίησε το λιμεναρχείο τον Θάλαμο Επιχειρήσεων του ΥΕΝ για να εκδώσει επείγουσα ειδοποίηση για κίνδυνο από ακυβέρνητο μισοβυθισμένο σκάφος, προκειμένου να μην πέσει σκάφος επάνω του και προκληθεί άλλος κίνδυνος.

Ανεύρεση μισοβυθισμένου φουσκωτού

Έπρεπε πλέον ο «ναυαγός», να βρει λύση για να μαζέψει το σκάφος του. Αρχίζουν οι οικονομικές διαπραγματεύσεις με έναν ψαρά, ο οποίος ήθελε να του πιεί το αίμα και χωρίς να προσφέρει και καμιά βοήθεια με δεύτερο άνθρωπο επάνω στο σκάφος του, θα έπρεπε να πέσει στη θάλασσα και να το δέσει ο Πέτρος. Ένα πλοίο της γραμμής έπιασε με το radar το φουσκωτό και τους ενημέρωσαν ότι βρισκόταν βορειοδυτικά της Τζιάς, δηλαδή τα ρεύματα το πήγαιναν αντίθετα με τον κυματισμό. Η διαπραγμάτευση δεν οδήγησε σε λογική συμφωνία και τελικά την επομένη αργά το απόγευμα το φουσκωτό βρέθηκε στα βράχια έξω από τον Οτζιά. Από τη στιγμή που πάτησε το πόδι του στο λιμάνι, ο μόνος άνθρωπος που τον βοήθησε πραγματικά ήταν ο «κουτσός» όπως τον αποκαλούν με το βενζινάδικο στο λιμάνι, που μπορεί να κουτσαίνει αλλά όχι μόνο δεν είναι ειδικών αναγκών, αλλά έχει και πολλά χαρίσματα που τον βοήθησε να μαζέψει το σκάφος του και να το μεταφέρει με τρέιλερ στην Αθήνα.

Τελειώνοντας την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη, τον ρώτησα τι έχει να πει στους αναγνώστες μας μέσα από την εμπειρία του. «Τη θάλασσα να μην πάψουμε να τη σεβόμαστε ούτε στιγμή, δεν είναι ανάγκη να αποδείξουμε σε κανένα ότι είμαστε ικανοί να ταξιδέψουμε παρά μόνο αν είναι θέμα ζωής και θανάτου, και όπως του είπε εκ των υστέρων ένας ψαράς, δεν είναι ανάγκη να ταξιδεύεις όταν δεν είσαι επαγγελματίας ναυτικός, αν ο αέρας σβήνει τον αναπτήρα σου. Άλλωστε δεν είμαστε ναυτικοί στο επάγγελμα, άλλη δουλειά κάνουμε, ας κρατήσουμε τη θάλασσα ως διασκέδαση. Και προσοχή στον πρύμα καιρό γιατί πολλές φορές δεν εκτιμάς σωστά το μέγεθος του κυματισμού και ξεγελιέσαι. Θα πρέπει επίσης το πλήρωμά σου να γνωρίζει από θάλασσα γιατί ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να σου συμβεί. Οπωσδήποτε δεν θα ξαναταξιδέψω χωρίς σωσίβιο και χωρίς κινητό σε θήκη. Σίγουρα στα επόμενα βεγγαλικά μου θα υπάρχει και φωτοβολίδα αλεξίπτωτο».

Όταν τον ρώτησα αν θα ξαναταξιδέψει με φουσκωτό με αφόπλισε με την απάντησή του «όχι μόνο θα ξαναταξιδέψω αλλά και αφού αναποδογυρίσαμε, αν δεν είχαμε πάθει ζημιές, θα συνεχίζαμε με το φουσκωτό τις διακοπές μας» Λίγο πριν ολοκληρώσουμε την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη, τον ρώτησα αν πιστεύει ότι φταίει πιθανόν κάτι στη σχεδίαση του φουσκωτού του. «Το φουσκωτό μου το επέλεξα με έσω-έξω κινητήρα λόγω της πασαρέλας. Είναι Ιταλικό και η πασαρέλα είναι τοποθετημένη από το εργοστάσιο. Έμαθα εκ των υστέρων συζητώντας με ειδικούς ότι πιθανόν το κύμα να ανασήκωσε το σκάφος από την αντίσταση της πολυεστερικής πασαρέλας η οποία είχε και χείλος προς τα κάτω με το οποίο εγκλώβιζε ακόμα πιο πολύ το νερό και γι αυτό τώρα θα κάνω τρύπες επάνω στον πολυεστέρα για να εκτονώνεται, αν και δεν πρόκειται να ξαναταξιδέψω με τέτοιο καιρό». Το σκάφος τους είχε απλή ασφάλιση και δυστυχώς δεν καλύφθηκε καμιά ζημιά του σκάφους.

Ένα άλλο σημείο που τόνισε είναι η παντελής έλλειψη γνώσεων γύρω από τη χρήση του VHF, και όπως έχει διαπιστώσει οι περισσότεροι που γνωρίζει, το έχουν μόνο γιατί θεωρείται απαραίτητο και δεν το ανάβουν καν, βεβαίως καμία γνώση για το Distress.

 Ενδιαφέρουσες αρνητικές επισημάνσεις 

• Δεν φόραγαν σωσίβια.
• Τα κινητά δεν ήταν σε αδιάβροχες θήκες και κρεμασμένα στο λαιμό.
• Το VHF δεν μπορούσαν να το χρησιμοποιήσουν γιατί το σκάφος ήταν ανάποδα, ούτε καν το Distress δεν μπορούσαν να πατήσουν.
• Δεν συνήθιζε να ενημερώνει γνωστούς του για τη ρότα τους, ούτε όταν έφθανε στον προορισμό του δεν τους ενημέρωνε, προκειμένου να τον ψάξουν αν έβλεπαν ότι κάτι δεν πάει καλά.
• Ο καπνός από το καπνογόνο λόγω του αέρα έφευγε παράλληλα προς τη θάλασσα και δεν φαινόταν. Το ίδιο και το βεγγαλικό, ίσως αν ήταν εκτοξευόμενο να φαινόταν.
• Δεν είχαν φωτοβολίδες / αλεξίπτωτο για να φεύγουν ψηλά και να γίνονται αντιληπτές από άλλα σκάφη.
• Τα βεγγαλικά αν και βρεγμένα άναψαν.
• Την πλευστή σχεδία καταχωνιασμένη δεν μπορούσαν να την ελευθερώσουν.

 Σωστές κινήσεις που έκαναν 

• Όλα τα σωστικά βρίσκονταν σε ταμπούκι με εύκολη πρόσβαση και με γρήγορες κινήσεις φρόντισαν να εξασφαλίσουν σωσίβια - νερά - σχοινιά και βεγγαλικά.
• Έδεσαν σχοινιά στην γάστρα για να κρατιούνται και να δέσουν εφόδια.
• Δεν εγκατέλειψαν το σκάφος για να κολυμπήσουν ως την ακτή, γιατί ποτέ δεν εγκαταλείπεις στη θάλασσα κάτι που επιπλέει για να κολυμπήσεις.
• Δεν επέρριπταν ευθύνες μεταξύ τους και κράτησαν την ψυχραιμία τους.