Ανεβάζοντας μια άγκυρα με το χέρι, σίγουρα δεν είναι η πιο ευχάριστη στιγμή στο σκάφος. Ιδιαίτερα, αν πρόκειται για πολλά μέτρα καδένα, και αρκετά μέτρα σε βάθος. Κάτι τέτοιο, μπορεί να είναι σαν πραγματική προπόνηση. Χωρίς να λάβουμε υπ’ όψη, πως μπορεί και κάπου να σκαλώσει. Ακόμη, το γρήγορο λεβάρισμα, μπορεί να είναι απόλυτα αναγκαίο, αναλόγως συνθηκών αέρα, χώρου κλπ. Ένας εργάτης λοιπόν, είναι το μόνο εργαλείο, που σας εξασφαλίζει πως όλα μπορούν να γίνουν εύκολα και γρήγορα.

Ένας εργάτης, μα ποιός εργάτης λοιπόν, καθώς στην αγορά κυκλοφορούν πολλά μοντέλα σε φίρμα, μέγεθος, τύπο και δυνατότητες. Η αγορά, δεν σας προτείνει απλά λίγα προϊόντα για να κάνετε μια επιλογή εύκολα. Το αντίθετο. Όπως υπάρχουν πολλών τύπων και μεγεθών σκάφη, αντίστοιχα υπάρχουν και προϊόντα, με χαρακτηριστικά τέτοια, που να ταιριάζουν απόλυτα με το σκάφος σας και τις ανάγκες σας. Αν μάλιστα λάβουμε υπ’ όψη, πως ένας εργάτης, μπορεί να εγκατασταθεί από έναν ιδιοκτήτη σκάφους με απλές μηχανικές και ηλεκτρολογικές γνώσεις, τότε ήδη βρισκόμαστε ένα βήμα πιο πέρα.

Η ελκτική δύναμη ή ικανότητα ανέλκυσης φορτίου που απαιτείται από έναν εργάτη είναι ένα θέμα που έχει πολλές απόψεις. Οι εργάτες, δεν προορίζονται να τραβήξουν ένα σκάφος κόντρα σε άνεμο 25 κόμβων με τον κινητήρα κράτει. Δεν έχουν σχεδιαστεί για να ξεκολλήσουν μια βαριά άγκυρα κάτω από βράχια και πέτρες. Έχουν σχεδιαστεί για να ποντίσουν μια άγκυρα στο επιλεγμένο σημείο και να κρατούν την καδένα σταθερή, όταν υπάρχει πίεση στο έκταμα. Επικουρικά στην όλη διαδικασία, πρέπει να χρησιμοποιούμε τον ή τους κινητήρες, ώστε αυτό που έχουμε «αναθέσει» στον εργάτη, να γίνει πιο σωστά και γρήγορα.

Κριτικό στοιχείο για την επιλογή εργάτη, είναι ο τρόπος και ο τόπος χρήσης. Αν δηλαδή ποντίζουμε σε ρηχά ή βαθιά νερά, όπου το μήκος, άρα και το βάρος της καδένας που θα χρησιμοποιήσουμε είναι μεγάλο, οπότε αντίστοιχα μεγάλο είναι και το βάρος που καλείται ο εργάτης να ανασύρει, μαζί με αυτό της άγκυρας. Ανεξάρτητα όμως από το βάθος, θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για τα χειρότερα, δηλαδή μεγάλο βάθος, άσχημες συνθήκες όπου το σκάφος ξεσέρνει από αέρα, υψηλό κυματισμό κλπ. Σαν λύση για όλα αυτά, οι κατασκευαστές συστήνουν την επιλογή ενός βαρύτερου τύπου, από αυτόν που τα στοιχεία του σκάφους δείχνουν πως είναι ο κατ’ ελάχιστον απαιτούμενος.

Ένας γενικός κανόνας γι αυτό, είναι πως το μέγιστο ωφέλιμο φορτίο έλξης ενός εργάτη, να είναι τέσσερις φορές το βάρος της άγκυρας της αλυσίδας, των κρίκων κλπ. Για παράδειγμα, 50 μέτρα αλυσίδα με κρίκο 6”, ζυγίζει περίπου 50 κιλά. Μαζί με την άγκυρα, στριφτάρια, κλειδιά κλπ. φθάνει τα 60 κιλά. Οπότε ελάχιστη έλξη εργάτη πρέπει να είναι περίπου 250 κιλά, για να σηκώσει το συγκεκριμένο βάρος. Εδώ, υπολογίζουμε το διπλάσιο μέγεθος, σαν «αέρα» για το βάρος του σκάφους ή κάποιο σκάλωμα της άγκυρας. Αν όλα αυτά είναι οριακά, τότε επιλέγουμε το αμέσως επόμενο μέγεθος εργάτη.

Έχει συμβεί πολλές φορές, η αλυσίδα να «ντανιάζει» μέσα στο στρίτσο. Αυτό συμβαίνει, γιατί απλά ο χώρος που υπάρχει, είναι μικρότερο από τον ελάχιστο απαιτούμενο για να απλωθεί μέσα στην αποθήκη της, κυρίως σε ύψος. Θεωρητικά, η αλυσίδα που μαζεύεται, στοιβάζεται σε κώνο, περίπου ίσου ύψους και διαμέτρου βάσης. Μετρήστε το βάθος στο στρίτσο, ώστε να έχετε άποψη για το ύψος πτώσης της αλυσίδας, την διαθέσιμη απόσταση μεταξύ της κορυφής στο ντουλάπι άγκυρας όπου πρόκειται να τοποθετηθεί ο εργάτης και το πάτωμα στο στρίτσο όπου θα πέφτει όταν μαζεύεται, για να δείτε το ωφέλιμο ύψος. Αυτό, είναι ένα σημαντικό στοιχείο, που θα σας καθοδηγήσει για την επιλογή του τύπου του εργάτη.

Οι εργάτες χαρακτηρίζονται από τη θέση του μηχανισμού τους σε οριζόντιους και κάθετους. Οι κάθετοι εργάτες, είναι το πιο δημοφιλές στυλ, επειδή έχουν μια μικρότερη και λιγότερο ενοχλητική εξ’ απόψεως όγκου παρουσία στη δελφινιέρα. Το μεγαλύτερο μέρος του, είναι κρυμμένο κάτω από το deck και ως εκ τούτου λιγότερο εκτεθειμένο στην υγρασία. Όμως, οι κάθετοι εργάτες γενικά απαιτούν μια μεγαλύτερη οπή για το μοτέρ, το οποίο κρέμεται κάτω από το κατάστρωμα, είναι κατάλληλοι για σκάφη με μεγαλύτερες θυρίδες, καθώς συχνά απαιτούν μεγαλύτερο ύψος πτώσης για την αλυσίδα.

Οι οριζόντιοι εργάτες, λόγω της κατασκευής τους τοποθετούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου πάνω στο κατάστρωμα. Το μόνο που χρειάζεται, είναι να ανοιχτούν τρύπες για την αλυσίδα και τα μπουλόνια στήριξης. Η εγκατάσταση είναι πιο εύκολη από ότι στους κάθετους εργάτες. Οι οριζόντιου τύπου εργάτες, είναι περισσότερο ακατάλληλοι για σκάφη με μικρούς ή ιδιόρρυθμους χώρους εναπόθεσης της αλυσίδας, όπου συνήθως χρειάζεται μια ελάχιστη απόσταση πτώσης περίπου 40 εκ. Είναι σε μεγάλα μεγέθη, ο συνηθέστερος χρησιμοποιούμενος τύπος εργάτη σε μεγαλύτερα γιώτ. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται κατά την τοποθέτηση, διότι ο εργάτης αυτός, προορίζεται για να τοποθετηθεί απ’ ευθείας πάνω στην επιφάνεια του καταστρώματος, χωρίς δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν ροδέλες ή άλλα υλικά για τυχόν ευθυγράμμιση.

Ο έλεγχος της άγκυρας, γίνεται με δύο κύριους και ακόμη ένα, τρίτο τρόπους. Ο ένας, είναι με καδένα, που προσαρμόζεται στην άγκυρα με στριφτάρι και ακόμη με ένα ‘S’, ένα εξάρτημα που επιτρέπει στην άγκυρα να ‘κάθεται’ στο ράουλο κρεμασμένη προς τα κάτω. Είναι η πιο συνηθισμένη επιλογή. Ο δεύτερος, είναι συνδυασμός κάποιων μέτρων αλυσίδας στην αρχή και σχοινιού στη συνέχεια. Αν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί αυτός ο συνδυασμός, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα τεχνικά χαρακτηριστικά του εργάτη, ώστε να μπορεί να μαζέψει και τα δύο υλικά. Όσο για τον τρίτο, είναι αυτή η οικτρή εικόνα, όπου η άγκυρα κρέμεται από το σχοινί μόνο. Tragic …

Εξυπακούεται, πως το δέσιμο σχοινιού αλυσίδας, είναι πολύ προσεκτικό, ώστε να περνάει εύκολα από την τροχαλία. Όσο για την αλυσίδα, πρέπει σε κάθε περίπτωση να έχουμε ελέγχει και εξασφαλίσει, πως δεν θα ντανιάσει, κάτι που μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα ενοχλητικό, αν κανείς επιχειρεί πρόσδεση με π.χ. ισχυρό αέρα. Σε γενικές γραμμές, οι κατασκευαστές έχουν εξασφαλίσει τον απαιτούμενο χώρο για να μη προκύψει κάποιο τέτοιο πρόβλημα. Όμως, πολλές φορές, οι ιδιοκτήτες, από υπερβολή στην επιλογή, είτε στο μέγεθος του ματιού - κρίκου της αλυσίδας, είτε στο μήκος της.

Στα μεγαλύτερα σκάφη, πολλοί ιδιοκτήτες επιμένουν στη χρήση εργάτη και στα πρύμα. Ο τύπος, συνήθως είναι ο ίδιος. Μόνο κάποιες ιδιαιτερότητες στη διάταξη και την κατασκευή του σκάφους, μπορεί να υπαγορεύσουν επιλογή διαφορετικού τύπου από αυτόν της πλώρης. Προφανές είναι, πως λόγω χώρου, μόνο αλυσίδα μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Άλλως τε, άγκυρα και σχοινί, απαιτούν πλήρωμα για να τα χειριστούν κατάλληλα.

Σε όλες τις περιπτώσεις, ολόκληρη η διαδικασία αγκυροβολίας, γίνεται πολύ εύκολη, όταν οι εργάτες έχουν τηλεχειρισμό. Χωρίς ιδιαίτερη οικονομική επιβάρυνση σε σχέση μάλιστα και με την διευκόλυνση που προσφέρει, μπορεί να τοποθετηθεί τηλεχειρισμός. Με ένα τηλεκοντρόλ, μπορεί να λειτουργήσει ο εργάτης όπως και όποτε κριθεί σκόπιμο. Μια συνηθισμένη περίπτωση ιδιαίτερης χρησιμότητας, είναι όταν έχετε αγκυροβολήσει αρόδου και θέλετε να επιβιβαστείτε ας πούμε βράδυ. Αφήνοντας άγκυρα, τραβάμε το σκάφος έξω και κατόπιν μαζεύουμε πάλι για να βρεθούμε στην προηγούμενη θέση.

Διαδεδομένοι επίσης, είναι οι διακόπτες δαπέδου. Είναι αδιάβροχοι, τοποθετούνται οπουδήποτε, χειρίζονται με το χέρι ή με το πόδι το ίδιο εύκολα και αποτελεσματικά. Οι σχετικές οδηγίες για τα σκάφη που ισχύουν στην ΕΕ (και επί του παρόντος και στο Ηνωμένο Βασίλειο) προβλέπουν: " Όλα τα σκάφη, λαμβανομένης υπόψη της κατηγορίας σχεδιασμού τους και των χαρακτηριστικών τους, πρέπει να είναι εφοδιασμένα με ένα ή περισσότερα στερεά σημεία ή άλλα μέσα ικανά να δέχονται ασφαλή τοποθέτηση εργάτη, για την αγκυροβολία τους και τη ρυμούλκηση φορτίων"

Έχοντας επιλέξει τον κάθετο ή οριζόντιο τύπο εργάτη ανάλογα με τον τύπο και το μέγεθος και το εκτόπισμα του σκάφους σας, η σωστή δύναμη έλξης για τις ανάγκες σας, προσδιορίζεται με τη σχέση 1:3, όπου μονάδα είναι η ελκτική δύναμη που πρέπει να χρησιμοποιήσουμε και το 3, το ένα τρίτο της ονομαστικής δύναμης έλξης του εργάτη μας.

Σε μία τυπική ανέλκυση άγκυρας, ο εργάτης θα περάσει μέσα από διάφορες φάσεις λειτουργίας. Όσο μαζεύει τα μπόσικα, δεν πιέζεται. Όταν αρχίσει να τραβάει τη νεταρισμένη καδένα, αρχίζουν τα δύσκολα. Είναι λάθος, να αφήνουμε το σκάφος στην ελκτική του δύναμη. Να το πάει δηλαδή πάνω από την άγκυρα. Πρέπει να οδηγήσουμε το σκάφος και ειδικά τον εργάτη, πάνω από την άγκυρα. Έτσι, θα πετύχουμε δύο ευεργετικά θέματα. Μειώνουμε το μήκος άρα και το βάρος της αλυσίδας που πρέπει να ανελκυθεί. Επίσης και αυτό είναι το πιο σημαντικό, όταν σταθούμε πάνω από την άγκυρα, βοηθάμε να ξεκολλήσει πολύ πιο εύκολα, από ότι τραβώντας την υπό γωνία.

Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο επίσης, είναι η ηλεκτρική εγκατάσταση που εξυπηρετεί τον εργάτη. Όλοι οι επώνυμοι εργάτες, συνοδεύονται από θερμικές ασφάλειες, που όταν υπάρξει υπερφόρτωση του κυκλώματος διακόπτουν την παροχή ρεύματος. Μια τυπική τέτοια ασφάλεια, είναι στα 70 Amp. Ωστόσο, η μέγιστη ανεκτή κατανάλωση ρεύματος μπορεί να είναι όσο 250 Amps, αλλά μόνο για ένα μικρό χρονικό διάστημα.

Σε κάθε σκάφος μπορεί να είναι ασφαλές να σταθεί κάποιος στο κατάστρωμα για τον χειρισμό του εργάτη, όχι όμως και σε κακοκαιρία. Για τη διευκόλυνση του πληρώματος, υπάρχουν διακόπτες ποδιού, που βρίσκονται κοντά στον εργάτη και είναι χρήσιμοι σε δύσκολες καταστάσεις. Ο χειρισμός, μπορεί να γίνει επίσης με διακόπτες στο πάνελ – ακόμη και στο τιμόνι. Τέτοιοι, είναι δημοφιλείς σε ταχύπλοα καθώς και τηλεχειριστήρια, ενσύρματα ή ασύρματα, που μπορεί να τοποθετηθούν σε όλων των ειδών τα σκάφη.

Όπως είδαμε και πριν, οι ανάγκες σε ένταση ρεύματος για την λειτουργία ενός εργάτη, μπορεί να φτάσουν και εκατοντάδες αμπέρ. Έτσι, μπορεί να σημειωθεί πτώση τάσης. Να θυμάστε ότι όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση από την πηγή με το καλώδιο τροφοδοσίας, τόσο μεγαλύτερη είναι η πτώση δυναμικού τάσης. Μεγάλη πτώση τάσης, θα σημαίνει σημαντική απώλεια της ελκτική δύναμη για τον εργάτη. Έτσι, ανάλογα με τη διάταξη του σκάφους σας, μπορεί να χρειάζεται μια βοηθητική μπαταρία τοποθετημένη κοντά στον εργάτη. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα πρέπει βέβαια να φροντίσετε και την διαρκή φόρτιση της. Πάντως, τέτοιες διατάξεις, συνήθως τοποθετούνται σε μεγαλύτερα σκάφη.

Στα βοηθήματα ενός εργάτη, συγκαταλέγεται ο μετρητής αλυσίδας. Είναι μια διάταξη - βοήθημα, που σας επιτρέπει να έχετε ακριβή γνώση των μέτρων της καδένας που λείπουν από το στρίτσο. Χρήσιμο, ιδιαίτερα για τους αρχάριους. Εναλλακτικά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα χρωματιστά σημάδια, όπου ανάλογα με το «μάτι» της καδένας, σφηνώνονται πλαστικά χρωματιστά στοιχεία, ώστε π.χ. ανά πέντε μέτρα, να ξέρετε από τα χρώματα πόσα μέτρα λείπουν.

Χρήσιμο είναι επίσης, ιδιαίτερα με την παρουσία μικρών παιδιών θα έλεγα, να ασφαλίζεται η καδένα. Ένα κλειδί, περασμένο με συρματόσχοινο σε σταθερό σημείο λίγο μετά το στριφτάρι, θα ασφαλίσει την άγκυρα για να μη φύγει και πέσει ποιός ξέρει που… Απαραίτητο είναι βέβαια, να θυμάστε πάντοτε να βγάζετε το κλειδί χρήση.

Σε κάθε περίπτωση, μπορεί ο εργάτης να γίνεται παιχνιδάκι με ένα κουμπί ή ένα τηλεκοντρόλ και ο χειρισμός του να φαίνεται απλός και εύκολος. Έτσι είναι, αν έχουν γίνει οι κατάλληλες επιλογές και σωστή ηλεκτρολογική εγκατάσταση. Αλλιώς, να είστε έτοιμοι, να γυρίσετε στο χειροκίνητο…